ธุรกิจครอบครัวกำลังเผชิญความเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญ เมื่อคนรุ่น Gen Z เริ่มเข้ามามีบทบาทมากขึ้น นื่องจากคนรุ่นใหม่กับคนรุ่นก่อนมีความแตกต่างกันทั้งด้านค่านิยม ความคาดหวัง และความถนัดด้านเทคโนโลยี ซึ่งอาจทำให้เกิดทั้งความท้าทายและโอกาสใหม่ๆ ที่อาจส่งผลต่อการวางแผนสืบทอดธุรกิจ การสื่อสาร และการดำเนินธุรกิจโดยรวมได้
ความแตกต่างที่ต้องทำความเข้าใจ
ทั้งนี้ ความแตกต่างดังกล่าวระหว่างคนรุ่นใหม่ และ คนรุ่นก่อน อาทิ
- ค่านิยมและความคาดหวังที่ต่างกัน - Gen Z มักให้ความสำคัญกับ “ความหมาย” ในงานที่ทำ ความยั่งยืน และผลกระทบทางสังคม มากกว่าผลกำไรเพียงอย่างเดียว ซึ่งอาจขัดแย้งกับคนรุ่นก่อนที่ยังยึดถือโมเดลธุรกิจแบบดั้งเดิม
- รูปแบบการสื่อสารที่ต่างกัน - Gen Z ชอบทำงานระยะไกล (remote work) และใช้วิธีการสื่อสารที่ไม่เป็นทางการหรือผ่านช่องทางดิจิทัล ซึ่งอาจไม่สอดคล้องกับธุรกิจครอบครัวที่ปกติจะเน้นให้ความสำคัญกับการพบปะพูดคุยแบบตัวต่อตัวและความสัมพันธ์ใกล้ชิดในครอบครัวมากกว่า
- การวางแผนสืบทอดธุรกิจ - ความแตกต่างด้านวิสัยทัศน์ การจัดสมดุลชีวิตและงาน และความขัดแย้งที่อาจเกิดขึ้นในการถ่ายโอนตำแหน่งผู้นำ อาจทำให้กระบวนการสืบทอดไม่ราบรื่น
- ข้อจำกัดด้านทรัพยากร – คนรุ่นใหม่ที่ต้องการเริ่มต้นธุรกิจหรือเข้ามาสานต่อธุรกิจครอบครัวอาจต้องการความพร้อมด้านทรัพยากร ทั้งเงินทุนและเครือข่ายธุรกิจ แบบ “กดปุ่ม” หรือค่อนข้างสำเร็จรูป โดยเฉพาะในช่วงเริ่มต้นของการประกอบธุรกิจ ซึ่งแตกต่างจากคนรุ่นก่อนที่เป็นรุ่นบุกเบิกต้อง “สร้างเอง ทำเองจึงได้มา”
- สุขภาพจิต - Gen Z ตระหนักถึงปัญหาสุขภาพจิตมากขึ้น และหลายคนก็ประสบปัญหาด้านสุขภาพจิต ซึ่งอาจส่งผลต่อความสามารถในการจัดการความเครียดและความกดดันจากการทำธุรกิจ
- เทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงรวดเร็ว - แม้ว่า Gen Z จะถนัดเรื่องเทคโนโลยี แต่ก็อาจเกิดช่องว่างระหว่างความคุ้นเคยกับเทคโนโลยีใหม่ ๆ ของพวกเขา กับแนวทางการทำธุรกิจแบบดั้งเดิมของคนรุ่นก่อน
โอกาสของ “ปลาสองน้ำ”
อย่างไรก็ตาม การเข้ามาของคนรุ่น Z ใช่ว่าจะเป็นความท้าทายหรืออุปสรรคไปเสียทุกอย่าง หากแต่มีโอกาสที่ “ปลาสองน้ำ” ของคนรุ่นใหม่ กับ คนรุ่นก่อนจะทำให้ธุรกิจครอบครัวมีความก้าวหน้าได้ด้วย นั่นคือ
- การทรานส์ฟอร์มธุรกิจด้วยเทคโนโลยี (Digital Transformation) โดยอาศัยความเชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยีของ Gen Z เป็นจุดแข็งสำคัญที่ช่วยให้ธุรกิจครอบครัวปรับตัวและแข่งขันได้ในยุคที่ทุกอย่างเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว
- ความมุ่งมั่นด้านความรับผิดชอบต่อสังคม (Social Impact Focus) เนื่องจาก Gen Z ให้ความสำคัญกับความยั่งยืนและความรับผิดชอบต่อสังคม ซึ่งสามารถสร้างภาพลักษณ์ที่ดีให้กับธุรกิจและดึงดูดกลุ่มลูกค้าที่ให้ความสำคัญกับคุณค่าเหล่านี้
- ความคิดสร้างสรรค์และการปรับตัว (Innovation and Adaptability) ด้วยความกล้าคิด กล้าลอง และการไม่ยึดติดกับกรอบเดิมของ Gen Z นี้เองที่จะมีส่วนช่วยผลักดันนวัตกรรมและทำให้ธุรกิจพร้อมรับมือกับเทรนด์ใหม่ ๆ ในตลาดได้เป็นอย่างมาก
- ความหลากหลายและการยอมรับความแตกต่าง (Diversity and Inclusion) เนื่องจาก Gen Z เติบโตท่ามกลางความหลากหลายและความเท่าเทียม ดังนั้น จึงจึงทำให้ Gen Z เชื่อมั่นในสภาพแวดล้อมดังกล่าว และสามารถนำความได้เปรียบมาใช้เป็นมุมมองใหม่ๆ เข้ามาสู่ธุรกิจ และทำให้แบรนด์เป็นที่ยอมรับในวงกว้างมากขึ้น
- ความกล้าและความสามารถแก้ปัญหา (Resourcefulness and Assertiveness) จากความมั่นใจ กล้าตัดสินใจ และรู้จักใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ของคนรุ่น Gen Z จะเอื้อให้เกิดประโยชน์สูงสุด ซึ่งเป็นคุณสมบัติสำคัญสำหรับการนำพาธุรกิจครอบครัวให้เติบโตขึ้นได้อย่างมาก
ฝ่าทะลวงความท้าทาย
เพื่อให้ธุรกิจครอบครัวสามารถปรับตัวและผสานพลังระหว่างรุ่นได้อย่างราบรื่น ควรพิจารณาแนวทางดังนี้:
- การสื่อสารอย่างเปิดเผย ควรมีการพูดคุยอย่างตรงไปตรงมา เปิดใจรับฟังมุมมองซึ่งกันและกัน เพื่อหาจุดร่วมที่ทุกฝ่ายยอมรับได้
- การให้คำปรึกษาและการศึกษา ธุรกิจครอบครัวควรจัดให้มีการให้คำปรึกษาและการฝึกอบรม เพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้และเตรียมความพร้อมให้คนรุ่นใหม่รับบทบาทผู้นำ
- การนำเทคโนโลยีมาปรับใช้ การผสานเทคโนโลยีเข้ากับกระบวนการธุรกิจ จะช่วยให้ธุรกิจทันสมัย และตอบโจทย์ความถนัดของ Gen Z
- การสร้างวิสัยทัศน์ร่วมกัน คนต่างรุ่นควรร่วมกันกำหนดวิสัยทัศน์ธุรกิจ ที่ผสมผสานทั้งคุณค่าดั้งเดิมและแนวคิดสมัยใหม่ เพื่อให้ทุกคนรู้สึกมีส่วนร่วม
- การยอมรับความแตกต่าง การเคารพและเข้าใจความต่างระหว่างรุ่น เป็นกุญแจสำคัญสู่ความร่วมมือและบรรยากาศที่ดีในองค์กร
แม้ Gen Z จะต้องเผชิญอุปสรรคมากมายในธุรกิจครอบครัว
แต่หากธุรกิจสามารถประสานความต่างให้กลายเป็นพลังร่วมได้
ก็จะเป็นการปูทางสู่ความยั่งยืนและความสำเร็จในอนาคต
#ที่ปรึกษาธุรกิจครอบครัว #บริษัทที่ปรึกษาธุรกิจครอบครัว
#ธุรกิจครอบครัว #ผู้เชี่ยวชาญธุรกิจครอบครัว
#FAMZ #การสืบทอดธุรกิจ
#การบริหารธุรกิจครอบครัว #GenZ
บรรณานุกรม
- Miller, D., & Le Breton-Miller, I. (2021). Managing for the Long Run: Lessons in Competitive Advantage from Great Family Businesses. Harvard Business Review Press.
- PwC. (2023). Global NextGen Survey 2023. PricewaterhouseCoopers. https://www.pwc.ch/en/events/global-nextgen-academy-2023.pdf
- Family Firm Institute. (2022). Global Data Points on Family Business. https://ffipractitioner.org/definitions-and-data/
